Diagnoza Autyzmu
Autyzm diagnozowany jest u 7 na 1000 dzieci, według obecnie posiadanej wiedzy częściej u chłopców niż dziewczynek. Najnowsze badania ukazują jednak dużo większą skalę tego problemu, zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD -Autism Spectrum Disorders) w chwili obecnej dotykają nawet 10% dzieci.
Objawy autyzmu
Objawy autyzmu pojawiają się najczęściej przed 3 rokiem życia. Można wyodrębnić 3 sfery objawów: nieprawidłowy rozwój mowy, nieprawidłowy rozwój społeczny oraz sztywne wzorce zachowania.
Objawem, który najczęściej niepokoi rodziców są nieprawidłowości w rozwoju mowy. Dziecko dwuletnie powinno mówić co najmniej 200 słów i w ciągu kolejnych najbliższych miesięcy powinno swój słownik szybko wzbogacać. Trzylatek z kolei powinien swobodnie posługiwać się zdaniem. Opóźniony rozwój mowy bądź jej brak oraz brak kompensacji mowy za pomocą gestów czy mimiki powinien niepokoić rodziców i być powodem do konsultacji z psychologiem dziecięcym. U dzieci z autyzmem poza brakiem mowy czynnej zauważyć można trudności z rozumieniem mowy. Dziecko nie reaguje na imię, nie wykonuje poleceń i czasem sprawia wrażenie jakby nie słyszało.
Objawami należącymi do grupy nieprawidłowości w rozwoju społecznym, które najszybciej zauważają rodzice są: nieprawidłowy kontakt wzrokowy oraz preferencja samodzielnego spędzania czasu. Dzieci z autyzmem zazwyczaj nie patrzą na osobę, która do nich mówi. Mówi się, że patrzą „przez osobę”, a nie na nią. Wydaje się, że nie czują potrzeby bawienia się z innymi ludźmi. Zarówno rówieśnikami jak i dorosłymi. Ich zabawy są mało urozmaicone, a często ograniczają się wyłącznie do rozkładania przedmiotów w szeregi czy kręcenia przedmiotami. Nie pojawia się zabawa „na niby”.
W autyzmie wyraźnie manifestują się objawy z grupy sztywnych wzorców zachowania, które rodzice określają mianem „dziwnych”. Są czynności wykonywane zawsze w ten sam sposób, wręcz rytuały oraz powtarzające się ruchy np. machanie rękoma jak ptaszek, chodzenia na placach, machanie dłońmi przed twarzą.
Przyczyny autyzmu są wciąż nieznane,jednakże największe prawdopodobieństwo wystąpienia tego zaburzenia przypisuje się czynnikom genetycznym oraz encefalopatiom okołoporodowym.
Jak reagować ?
W przypadku zdiagnozowanego autyzmu konieczne jest bezzwłoczne rozpoczęcie odpowiedniej terapii. Najwyższe rokowania na dobre funkcjonowanie, mają dzieci, które szybko rozpoczną intensywną terapię. Dlatego tak ważna jest świadomość rodziców oraz wczesna diagnoza.
Według badań oraz literatury fachowej najskuteczniejszą formą terapii dzieci autystycznych jest wczesna, intensywna terapia behawioralna. Terapia ta ma kilkudziesięcioletnią historię i spektakularne efekty. Badania dowodzą, iż około 50% dzieci z autyzmem, które rozpoczęły taką terapię przed trzecim rokiem życia, bez problemów może podjąć edukację w szkole masowej. Dla osób nie związanych zawodowo lub życiowo z autyzmem objawy zaburzenia będą już niewidoczne. Oczywiście na efekty terapii ma wpływ wiele zmiennych, mimo to zawsze możemy poprawić funkcjonowanie dziecka.
Podejście behawioralne
W podejściu behawioralnym autyzm diagnozuje się na postawie nadmiarów i deficytów behawioralnych. Deficyty behawioralne to umiejętności, których dziecko nie posiada, a które powinno już opanować na danym etapie rozwojowym. Nadmiary behawioralne to zachowania, które dziecko prezentuje, mimo iż nie występują one u dzieci prawidłowo rozwijających się. Są to zachowania, które utrudniają rozwój oraz prawidłowe funkcjonowanie. Tak więc analitycy zachowania traktują autyzm jako zbiór zachowań.
Celem terapii zatem jest zminimalizowanie nadmiarów oraz deficytów behawioralnych. Zadaniem oddziaływania behawioralnego jest ograniczenie zachowań utrudniający prawidłowe funkcjonowanie oraz zdobycie umiejętności, które te życie poprawią.